Merhabalar 😉
Bu yazımda bir kitap incelemesi ile karşınızdayım.
“Senaryolarla Desteklenmiş Fen ve Teknoloji Uygulamaları” (Editörler: Doç. Dr. Ezgi GÜVEN YILDIRIM ve Doç. Dr. Ayşe Nesibe ÖNDER – Anı Yayıncılık)
Neden bu kitap?
Çünkü kitap günümüz Fen ve Teknoloji alanındaki eğitsel çalışmalara yeni bir soluk getirmiş. Günümüz ve gelecek teknolojileri senaryolarla anlaşılabilir net bir diller aktarılmış. Teknolojinin ve bilginin hızla değiştiği günümüzde fen ve teknoloji müfredatlarının kaplumbağa hızıyla değişiyor olması ya da değişmemesi söz konusu. Bir diğer sorun ise öğretmenlerin yoğun iş temposundan kurtulamayıp öğrencilere yeni ve geleceğin teknolojilerinden bahsedemiyor olması(!). Öğretmen olarak zaman zaman hepimiz yoğunluktan çok şikayet ediyoruz. Ancak bu doğrultuda düşünecek olursak “Acaba teknolojinin içine doğan bu nesli hakkıyla fen ve teknoloji alanında yetiştirebiliyor muyuz? Öğrencilerde yeterli farkındalık oluşturabiliyor muyuz? Öğrencileri bilim-fen-teknoloji konularında araştırmaya teşvik edebiliyor muyuz?” soruları aklıma geliyor. Bu nedenle senaryolarla desteklenmiş bu kitabı büyük bir merakla inceledim. Sadece Fen Bilimleri alanındaki öğretmenler için değil, teknoloji ve matematik alanında da tüm öğretmenlerin incelemesi gereken bir kitap olarak görüyorum.
Kitap 14 bölümden oluşmaktadır. Her bölüm titizlikle ele alınmış ve her bölüm sonunda bölüme ilişkin değerlendirme soruları, örnek senaryolar ve soruları yer almaktadır. Bu boyutta disiplinlerarası çalışma yapmak isteyen öğretmenlere-araştırmacılara fikir verecek boyutta bir çalışma diyebilirim.
Bölümlere genel bir bakış:
1. Fen ve Teknoloji Uygulamalarına Genel Bakış: Bu bölümde okuyucuda fen ve teknoloji uygulamaları konusunda genel bir fikir oluşturmak amaçlanmış. Bilim ve teknolojinin önemi, güncel uygulamaları, sosyobilimsel konuların öğretimi ve fen ve teknoloji uygulamalarının analiz edilmesi üzerine bilgi aktarımı yapılmış.
2- Işık, Aydınlatma ve Biyolojik Ritim: Işık nedir, ışık kaynakları, enerji, aydınlatma ve çevre ilişkisi, yapay ışık, ışık terapisi, insan merkezli aydınlatma üzerine aktarım yapılmış.
3- Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ve Gıdalar: Genetiği değiştirilmiş organizmalar ve gıdanın tarihsel süreci, GDO nedir, gen aktarım sistemleri, hangi genler aktarılır, besin ihtiyacı, besin kalitesi, gen geçişi konularına değinilmiş.
4- Genetik Klonlama: Bu bölümde fen bilimleri eğitiminde klonlama, klonlamada temel kavramlar ve türleri, DNA klonlama, üreme amaçlı klonlama, terapötik klonlama gibi alanlara yer verilmiş.
5- Sürdürülebilir Teknolojiler ve Ayak İzi Hesaplamaları: Bu bölümde sürdürülebilir gelişme, sürdürülebilir teknolojiler, eko tasarım, ekolojik ayak izi, geri sekme etkisi, sürdürülebilir okulum ve teknoloji sürdürülebilirliği sağlar mı üzerine keyifli bir çalışma sunulmuş.
6- Yapay Zeka: Bir teknoloji öğretmeni olarak beni en çok meraklandıran bölüm bu oldu. Yapay zeka, geçmişten günümüze yapay zeka uygulamaları, Türkiye’de yapay zeka uygulamaları, yapay zekanın eğitim ortamlarındaki muhtemel faydaları ve zararları, eğitim ortamlarında yapay zeka kullanımının geleceğine yönelik öneriler üzerine bir bilgi aktarımı yapılmış. Önemli noktalara dikkat çekilmiş ve bu bölümde diğer bölümler gibi iki adet senaryo ve senaryo etkinlikleri ile desteklenmiş.
7- Teknoloji ve Elektromanyetik Dalgalar: Teknoloji ve gelişimi, elektromanyetik dalgalar, elektromanyetik kirlilik, bu kirliliğin biyolojik etkisi ve elektromanyetik kirliliğin Türkiye’deki ve Dünya’daki durumu üzerine paylaşım yapılmış. Üzerinde özellikle durulması gereken bir bölüm olduğunu düşünüyorum.
8- Nükleer Santraller: Nükleer enerji, nükleer santraller, Türkiye’de ve Dünya’da nükleer santraller, nükleer santral kazaları ve çevre konuları ele alınmış.
9- Nanoteknoloji: Nanoteknoloji özellikleri, amaçları, tarihçesi ve uygulama alanları, Türkiye’de ve Dünya’da nanoteknoloji ve gelecekte nanoteknoloji konusu detaylıca anlatılmış.
10- Kimyasal Patlayıcılar: Kimyasal patlayıcı ve çeşitleri, kullanım amaçları, patlayıcı maddelerin karakteristik özellikleri, madencilikte patlayıcılar konusunda güzel bir paylaşım olmuş.
11- Kök Hücre Teknolojisi: Medyada çok sık duyduğumuz kavramlardan bir tanesi de kök hücre. Bu bölümde kök hücre, farklılaşma, kendini yenileme, köklülük, farklılaşma potansiyeline göre kök hücreler, kök hücre nakli ve kök hücrenin temel yaşambilimlerinde ve klinik bilimlerde kullanımı, hukuksal boyutu ve uygulama örnekleri ele alınmış.
12- Robotik Uygulamalar: Robot, robotların sınıflandırılması, kullanım alanları, programlama ve eğitim, Dünya ve Türkiye’de kodlama eğitimi, robotik uygulamalara ilişkin zorluklar ele alınmış.
13- Nükleer Tıp Uygulamaları: Nükleer tıp, kullanım alanları, uygulamaları, nükleer tıpta kullanılan cihazlar, avantajları-dezavantajları ve radyasyon konusuna değinilmiş.
14- Fen ve Teknoloji Uygulamalarının Çevreye Etkisi: Ekosistem, çevre sorunları, çevre eğitimi, çevre bilinci, çevre sorunlarına teknolojik çözüm olabilir mi konuları ele alınmış.
Kitabı ve bölümleri detaylıca inceledikten sonra bu alanda disiplinlerarası çalışma yapmak ya da proje üretmek isteyen herkesin bu kitabı incelemesi gerektiğini düşündüm. Güncel ve gelecek teknolojiler öz bir şekilde çok güzel aktarılmış. Konu sonlarında yer alan senaryolar ise öğrencilerimiz için keyifli birer çalışma olacaktır ve farklı alanlarda farkındalık geliştirmelerini destekleyecektir.
Kitaba Anı Yayıncılıktan ulaşabilirsiniz: https://aniyayincilik.com.tr/kitaplar/senaryolarla/
E-kitap okumayı sevenler de https://www.surelikitap.com/tr/kitap/senaryolarla-desteklenmis-fen-ve-teknoloji-uygulamalari-9786051704173 bu linkten erişim sağlayabilir.
Önsözden kısa bir alıntı ile tamamlamak istiyorum:
“…Günümüzde fen ve teknoloji hiç olmadığı kadar hızlı bir değişim ve gelişim göstermekte, her geçen gün hayatımıza farklı bir fen ve teknoloji uygulaması eklenmektedir. Fen ve teknoloji alanlarında meydana gelen gelişmeler bir taraftan dünya ülkeleri arasındaki coğrafîk ve sosyal sınırları esnetirken diğer taraftan teknolojiyi üreten ve üretilen bu teknolojiyi kullanan ülkeler arasında keskin sınırlar oluşturmaktadır. Teknoloji üreten ülkeler, teknolojiyi satın alan ülkelere göre bir adım öne geçmekte ve dünya üzerinde daha güçlü bir konuma sahip olmaktadır. Kazanılan güç doğrudan bu ülkelerin vatandaşlarının yaşam şekillerini ve ekonomik refah düzeylerini yani hayatlarını biçimlendirmektedir. Bu durumun farkında olan dünya ülkeleri peşi sıra fen ve teknoloji alanlarına büyük yatırımlar yapmakta, bu alanları ve uygulamalarını öncelikli alanlar olarak belirleyip, öğretim programlarını bu alanlarda okuryazar bireyler yetiştirecek şekilde güncellemektedir. 2018 yılında güncellenen Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nda da bu durum doğrudan gözlenmektedir. Fen ve teknoloji okuryazarı bireyler fen ve teknoloji uygulamalarını bilen, yöneten, gündelik hayatında karşılaştığı sorunların çözümünde fen ve teknoloji bilgisini etkin biçimde kullanabilen, aynı zamanda fen ve teknoloji uygulamalarının beraberinde getirdiği bazı olumsuzlukların da farkında olan bireylerdir. Bu kitap içerisinde de hedef kitlemize-fen ve teknoloji okuryazarı olan ve olmayı amaçlayan bireylere- birbirinden farklı fen ve teknoloji uygulamaları ayrıntılı olarak açıklanmakta, ayrıca bu uygulamaların hayatlarımıza getirdiği olumlu ve olumsuz etkiler senaryolarla destekli bir biçimde sunulmaktadır…” (https://aniyayincilik.com.tr/kitaplar/senaryolarla/)
Keyifli okumalar 😉
Esma Ç. Çalışır 