Teknoloji Entegrasyonu Bir Ders Planı Örneği: Fotosentez

Bu ders planı, Robert Gagné’nin Öğretim Durumları Modeli’ne dayalı olarak hazırlanmış olup, ortaokul seviyesinde fotosentez konusunun etkili ve kapsamlı bir şekilde işlenmesi için tasarlanmıştır. Bu model, öğrenme sürecini adım adım yapılandırarak her bir aşamada öğrencilerin dikkatini çekmeyi, bilgiyi pekiştirmeyi ve kalıcı öğrenmeyi sağlamayı amaçlar. Plan, ayrıca teknoloji entegrasyonuyla zenginleştirilmiştir ve çeşitli dijital araçlarla öğrencilere interaktif bir öğrenme deneyimi sunar.

Ders, öğrencilerin fotosentez sürecini görselleştirmelerine yardımcı olan Nearpod, Plantale AR ve Kahoot gibi uygulamaları içerir. Bu uygulamalar sayesinde, öğrenciler konuyu sadece dinlemekle kalmaz, aynı zamanda görerek ve deneyimleyerek öğrenirler. Bu yaklaşım, soyut bir kavram olan fotosentezi daha anlaşılır ve ilgi çekici hale getirir.

Bu ders planı, fotosentez konusunun Gagné’nin Öğretim Durumları Modeli çerçevesinde işlenmesi için örnek bir yapı sunar. Her öğretmen, sınıfının öğrenme ihtiyaçlarına, öğrencilerinin ilgi ve becerilerine göre bu planı uyarlayabilir. Teknolojik araçlar ve etkinlikler, öğretmenin dersin içeriğine ve öğrenci seviyesine uygun şekilde ekleyip çıkarabileceği esneklikler sunar. Örneğin, kullanılan dijital araçlar, sınıfın teknik donanımına veya öğrencilerin dijital becerilerine göre değiştirilebilir. Diyagramlar veya interaktif etkinlikler ise öğretmenin tercihine göre farklı uygulamalarla zenginleştirilebilir. Bu plan, öğretmenlerin kendi özgün yaklaşımlarını entegre ederek daha etkili ve öğrenciye özgü bir öğrenme deneyimi yaratmaları için bir temel sağlar.

Bu Ders Planında Neler Bulacaksınız?

Ders Öncesi Öğretmen Hazırlığı: Dersin verimli geçmesi için öğretmenin yapması gereken ön hazırlıklar ve gerekli materyallerin temini.
Gagné’nin 9 Öğretim Adımı: Dikkati çekme, ön bilgileri hatırlatma, içeriği sunma gibi her bir adımı açıklayan etkinliklerle dolu ders akışı.
Teknoloji Entegrasyonu: Öğrencilerin aktif katılımını sağlamak ve bilgiyi pekiştirmek amacıyla kullanılan AR ve interaktif sunum araçları.
Değerlendirme ve Geri Bildirim: Öğrencilerin öğrenme sürecini değerlendirmek için kısa quizler ve geri bildirim yöntemleri.

Ders Planı: Fotosentez (Ortaokul 8. Sınıf)

Ders Öncesi Öğretmen Hazırlığı:

İnteraktif Sunum Hazırlığı (Nearpod):
- Nearpod üzerinden fotosentez sürecini anlatan bir ders oluşturulur. Sunuma her aşamayı kapsayan etkileşimli bölümler eklenir:
  - Işık enerjisi alımı (çizim etkinliği),
  - Karbondioksit ve suyun giriş aşaması (sürükle-bırak etkinliği),
  - Glikoz oluşumu (açık uçlu sorular),
  - Oksijen açığa çıkması (anket).
- Nearpod uygulaması ders esnasında kullanılacağı için öğretmen öğrencilerin cihazlarına Nearpod uygulamasını indirmelerini önceden bildirir.
AR Uygulaması Yüklenmesi:
- Öğrencilerin cihazlarına Plantale AR veya benzeri bir artırılmış gerçeklik (AR) uygulaması yüklemeleri sağlanır. Bu uygulama fotosentezin 3D görselleştirmesi için kullanılacaktır. Öğretmen, uygulamayı önceden deneyerek nasıl kullanılacağını öğrenir.
Quiz Hazırlığı (Kahoot veya Quizizz):
- Kahoot veya Quizizz platformunda 5 soruluk bir fotosentez quiz’i hazırlanır. Sorular, çoktan seçmeli ve doğru-yanlış formatında hızlıca yanıtlanabilecek şekilde düzenlenir.
- Öğretmen, quiz kodunu hazır bulundurur ve sınıfta öğrencilere kolayca erişim sağlar.
Diyagram ve Görsellerin Hazırlanması:
- Fotosentez sürecinin temel aşamalarını gösteren basit bir diyagram hazırlanır ve Nearpod sunumuna eklenir. Bu diyagram ışık enerjisi, karbondioksit ve suyun nasıl glikoz ve oksijene dönüştüğünü gösterir.

Ders Süresi: 80 Dakika

Dersin Amacı:

Öğrenciler, fotosentezin nasıl gerçekleştiğini, bu sürecin canlılar için önemini ve fotosentezin gerçekleşmesi için gerekli olan şartları öğrenirler. Öğrenciler, dijital araçlar kullanarak fotosentez sürecinin her aşamasını deneyimler ve öğrenmeyi değerlendiren kısa bir quiz ile bilgilerini pekiştirirler.

1. Dikkati Çekme (Attention) (5 Dakika)

Deneysel Giriş: Öğretmen, sınıfa küçük bir bitki ve lambayı getirir. Işığı açarak bitkinin ışığa doğru yönelmesini gösterir ve öğrencilere “Bitkiler yiyeceklerini nasıl üretir?” ve “Işık bitkiler için neden önemlidir?” gibi sorular sorar.
İlgi Çekici Video: Fotosentez sürecini açıklayan kısa bir video klip izletilir. Videoda ışık, su ve karbondioksitin glikoza dönüştüğü süreci animasyonla gören öğrencilerin dikkatleri çekilir.
Merak Uyandıran Soru: Videonun ardından öğretmen, “Fotosentezde neden oksijen oluşur ve bu oksijen kime fayda sağlar?” sorusunu sorarak öğrencilerin ilgisini artırır.

2. Hedeflerin Bildirilmesi (Informing the Learner of the Objectives) (3 Dakika)

Net Hedef Tanımı: Öğretmen, öğrencilerin dersin sonunda fotosentezin nasıl gerçekleştiğini, bitkilerin hayatta kalması için gereken koşulları ve fotosentezin diğer canlılar için önemini kavrayacaklarını belirtir.
Hedefin Önemi: Fotosentezin canlılar için önemi vurgulanır. Oksijenin atmosfere kazandırılması ve fotosentez sürecinin ekosistem açısından önemi açıklanır.

3. Ön Bilgileri Hatırlatma (Stimulating Recall of Prior Knowledge) (10 Dakika)

Soru-Cevap Etkinliği: Öğretmen, “Bitkiler suyu hangi organlarıyla alır?” ve “Karbondioksiti bitkinin hangi kısmı alır?” gibi sorular sorarak öğrencilere su ve karbondioksitin bitkiler tarafından nasıl alındığını hatırlatır.
Diyagram Çizim Etkinliği: Tahtada basit bir bitki çizilerek, kökler aracılığıyla suyun, yapraklardaki stomalar aracılığıyla karbondioksitin alındığı gösterilir.
Rol Yapma Etkinliği: Bir öğrenciye “kök,” diğerine “yaprak” rolü verilerek, kökün suyu, yaprağın ise karbondioksiti aldığını ifade etmeleri sağlanır. Bu kısa etkinlik, bilgilerin daha somut hale gelmesine yardımcı olur.

4. İçeriği Sunma (Presenting the Stimulus) (12 Dakika)

İnteraktif Sunum (Nearpod ile):
- Öğretmen, Nearpod sunumunu açarak fotosentezi adım adım açıklar. Her aşamada öğrenciler, dijital ortamda aktif katılım sağlar:
  - Işık Enerjisi Alımı: Öğrenciler, “ışık enerjisinin fotosentezdeki rolünü çizin” talimatıyla Nearpod’un “Çizim” özelliğini kullanarak kendi cihazlarında çizim yapar.
  - Karbondioksit ve Su Girişi: Öğrenciler, Nearpod’un “Sürükle ve Bırak” etkinliği ile karbondioksit ve suyu doğru yerlere yerleştirir.
  - Glikoz Oluşumu: “Fotosentezde hangi ürünler oluşur?” sorusu açık uçlu sorularla öğrencilere yöneltilir.
  - Oksijen Açığa Çıkması: Öğrenciler anket yaparak oksijenin açığa çıktığını belirtir.
Sonuç: Her etkinlik sonunda öğretmen öğrencilere doğru cevabı gösterir ve kısa açıklamalar yaparak süreci pekiştirir.

5. Öğrenme Rehberliği Sağlama (Providing Learning Guidance) (10 Dakika)

AR Uygulaması ile Fotosentez Sürecinin İncelenmesi:
- Öğrenciler, “Plantale AR” veya benzeri bir AR uygulamasını açarak bitki hücresinde fotosentezin nasıl gerçekleştiğini 3D olarak izler.
- Uygulama Süreci: Öğrenciler, AR üzerinden kloroplastın içini inceleyerek ışık enerjisi, karbondioksit ve suyun glikoza dönüşümünü adım adım gözlemler.
- Kılavuz Sorular: Öğretmen, “Bu aşamada ne oluyor?” veya “Burada hangi maddeler kullanılıyor?” gibi sorularla sürece rehberlik eder.

6. Performansın Ortaya Çıkarılması (Eliciting Performance) (10 Dakika)

Gruplar Halinde Çalışma: Öğrenciler, 3-4 kişilik gruplara ayrılarak fotosentez sürecini kağıda çizer veya kısa bir paragraf halinde açıklar.
Sunum ve Paylaşım: Her grup, hazırladığı çalışmayı sınıfta paylaşır.

7. Dönüt Sağlama (Providing Feedback) (5 Dakika)

Birebir Geri Bildirim: Öğretmen, her grubun sunum ve paylaşımını inceleyerek geri bildirim verir.
Ortak Yanıtlar Üzerinden Değerlendirme: Genel bir değerlendirme yaparak konunun doğru anlaşılan ve eksik kalan kısımlarını özetler.

8. Değerlendirme (Assessing Performance) (15 Dakika)

Kahoot veya Quizizz ile Kısa Quiz: Öğretmen, 5 soruluk fotosentez quizini başlatır. Her öğrenci, kendi cihazından Kahoot veya Quizizz uygulaması üzerinden sorulara hızlıca yanıt verir. (Öğrencilerin linki açması için QR Kod hazırlanabilir.)
Anında Geri Bildirim: Her soru sonrası doğru yanıt açıklanır ve sınıf genelinde puan sıralaması ekranda gösterilir. Öğretmen, zorlanılan sorular üzerinde kısa açıklamalar yapar.

9. Hatırlamayı ve Transferi Sağlama (Enhancing Retention and Transfer) (10 Dakika)

Fotosentezin Günlük Hayattaki Önemi Üzerine Tartışma: Fotosentezin ekosistemdeki önemini açıklamak için “Oksijen olmasaydı ne olurdu?” gibi sorular sorar.
Görev: Öğrencilerden fotosentezin önemini anlatan bir slogan hazırlamaları istenir.
Gelecek Ders Bağlantısı: Öğretmen, bir sonraki derste bitkilerin büyüme koşullarını inceleyeceklerini belirterek öğrendikleri bilgiyi diğer konularla ilişkilendirir.

Değerlendirme ve Gözlem

Ders sonunda, öğretmen öğrenci katılımını, quiz sonuçlarını ve grup çalışmalarını değerlendirir. Eksik kalan konular için sonraki derste tekrar yapmayı veya ek kaynaklar sunmayı planlar.